Yangınlar ve Felaketler Çocuklara Nasıl Anlatılmalıdır?

Dünyamız hala pandeminin etkisi altındayken çocuklar da pandemi döneminin sıkıntılarını yaşamaktadırlar. Bunun yanında ülkemizi derinden sarsan orman yangınları, sel felaketleri yine çocuklar üzerinde etkiler bırakmaktadır. Şunu unutmamalıyız ki; çocuklar tarihin değişimine tanıklık ediyorlar. Kazalar, savaş söylentileri, iklim değişiklikleri, doğal afetler, orman yangınları gibi gündemdeki olaylar çocukları etkileyebilmektedir. Ebeveynler ise çocuklarına açıklamayı nasıl yapacakları; doğal afet, felaket ve çocuk arasındaki ilişkiyi nasıl kuracağı; çocuklarına ne kadarını nasıl söylemeleri gerektiği konusunda tereddüt yaşayabiliyorlar.

Peki doğal afet, felaket ve çocuk konusunda, ebeveynler olarak nelere dikkat etmemiz gerekir?

Güven ve Konfor Alanına Dikkat Etmek

Çocuklara orman yangınları ya da doğal afetleri anlatırken dikkat etmemiz gereken ilk şey onlara güven vermektir. Unutmayalım ki onlar hala çocuk ve kendilerini güvende hissetmek, konfor alanlarından uzaklaşmamak istiyorlar.

Yangınları, doğal afetler çerçevesinde, yani dünyanın doğal süreçlerinden kaynaklanan olumsuz doğa olayları olarak anlatmak çocukların olayları anlamasında yardımcı olabilir. Yangınlar hakkında çocuklara bilgi vermek onları rahatlatmakla birlikte, kaygı seviyelerini de düşürebilmektedir. Çocuklar bizzat bir olay yaşamamış olsa bile, o olayla ilgili yaşananları duymaları ya da ekranda izlemeleri de onlarda olumsuz bir etki yaratabilmekte. Böyle bir durumda her çocuk farklı tepki gösterebilmekle birlikte güven duyguları da zedelenebilmektedir. Ebeveynler olarak çocuklarımızla sohbet etmek, onları sevdiğimizi söylemek, üzüntülerini paylaşmak çok önemlidir. Örneğin izlediği bir yangın haberinden sonra üzülen çocuğa ‘ Ben de senin gibi çok üzüldüm,’ demek çocuğa anlaşıldığını hissettirmekte ve onu rahatlatmaktadır. Ayrıca çocuklarla oyun oynamak, hikaye oluşturmak ya da birlikte bir bitki beslemek onların iyileşme sürelerini hızlandırabilir.

Haber Kanalları ve Sosyal Medyadan Mümkün Olduğunca Uzaklaşmak

Ülkemizde ve dünyada çıkan orman yangınları televizyonlarda, sosyal medya platformlarında sıklıkla gösterilmektedir. Unutmamalıyız ki haberlerde ve sosyal medya platformlarında paylaşılan içerikler, görseller ve sesler çocukların duygusal gelişimini olumsuz etkileyebilir.

Çocukların Yaşına Göre Açıklamalar Yapmak ve Duygularını anlamak

Çocuklar anlam veremedikleri olayları algılamakta zorlanabilirler. Örneğin 9 yaşından daha küçük çocuklarla yangın ve doğal afetleri konuşurken iklim sorunlarından bahsetmek yerine hayvan ve doğa sevgisinden, çevreyi korumanın yollarından konuşmak daha yararlıdır. Bu yaş dönemindeki çocuklara güven vermek çok önemlidir. ‘Yangınlar için yetkililer ve gönüller uğraşıyorlar, orda polisler, itfaiye görevliler var,’ ya da ‘Deprem için ben ve baban bütün önlemleri alıyoruz,’ demek çocuklara güven verir.

Çocukların duygularını ve hissettiklerini hafife almamamız gerekiyor. Yangın ya da doğal afet yüzünden korkan ya da endişe eden çocuğa ‘Korkacak bir şey yok,’ demek yerine ‘Yaşanan olaylar seni çok korkuttu ve üzüldün,’ demek çocuğa anlaşıldığını hissettirmekle birlikte çocuğun duygularını ifade etmesinde de faydalı olacaktır.