Anne-Babalar Çocukların Dikkat Becerilerini Geliştirmek İçin Neler Yapabilirler ?

Çocukların dikkat süreleri yaş gruplarına ve gelişim düzeylerine göre farklılıklar gösterir. Örneğin; 2-2.5 yaş çocuğu bir etkinlik üzerinde dikkatini 30-60 saniye kadar sürdürebilir, bir yetişkinin ona eşlik etmesi ve desteklemesiyle bu süre 3 dakikaya çıkabilir. 6 yaş çocuğu ise tek başına bir etkinliğe 30 dakika kadar dikkatini verebilir. Dikkat, geliştirilebilir bir beceridir. Çocukların dikkat becerileri, eğer doğru destekler verilirse geliştirilebilir. Anne-babalar ve bakım veren tüm yetişkinlerin çocukların dikkat becerilerini geliştirmek için yapabileceklerine birlikte bakalım:

1. Dikkati gelişimini destekleyen oyunlar oynayın, etkinlikler yapın

Pandemi nedeniyle eğitim süreçlerini zorunlu olarak ekranlar vasıtasıyla sürdüren çocukların gününün büyük bölümü elektronik cihazlarla geçiyor. Yoğun olarak ekrana maruz kalan çocukların dikkat sürelerinin düştüğü, belleklerinin zayıfladığı, işlemleme hızlarının negatif yönde değiştiği birçok araştırma sonucunda gösterildi. Bu yüzden zorunlu ekran maruziyeti dışında çocukları ekranlardan uzaklaştırmak, klasik oyun ve oyuncaklara yönlendirmek, aktivitelerini eğlenceli hale getirmek odaklanmalarını kolaylaştıracaktır. Bireysel etkinliklerde dikkat çalışmaları, bulmacalar, kutu oyunları, aktivite setlerinden yararlanabilirsiniz.

2. Dikkat dağıtıcı unsurları azaltın

Çocuğun çok oyuncağının oluşu, yaratıcılığını köreltir ve odaklanma zorlukları yaratır. Anne-babaların iyi niyetle sınırsızca aldıkları oyuncaklar, çocuklar için en fazla 5 dklık mutluluk yaratıyor. Çocuğunuzun oyuncaklarını azaltmalısınız. Yaş grubuna uygun ve vakit geçirmeyi en çok sevdiklerini bırakmalı, fazla oyuncakları ihtiyaç sahibi çocuklara ulaştırarak paylaşmayı da yaşatarak öğretmelisiniz. Aynı zamanda evdeki mola zamanlarında sakinleştirici klasik müzikler açmak odaklanmaya işitsel olarak yardımcı olacaktır.

3. Günlük bir planlama oluşturun

Çocuğunuzun günlük olarak takip edebileceği rutin bir programının olması kendini güvende hissetmesine yardımcı olacaktır. Oyun saati, yemek saati, ödev saati, etkinlik saati gibi planlamalar yapmak ve bunu her gün düzenli olarak uygulamak çocuğun zaman yönetimi, organizasyon, konsantrasyon becerilerini geliştirecektir. 

 4. Sağlıklı beslenmeye önem verin

Çocuğunuzun beslenmesi ile bilişsel performansı arasında güçlü bir bağ vardır. Kan şekeri dengesini bozan ve bağımlılık yaratan hazır fast-foodlardan, paketli gıdalardan, yapay şekerli gıdalardan çocuğunuzu uzak tutmalısınız. Yediği cips ya da paketli bir kek onu anlık olarak mutlu etse de uzun süreli etkileri olumlu olmayacaktır.  Yumurta, beyaz peynir, ev yoğurdu, kefir, ceviz, turşu, doğal meyve ve sebzeler çocuğunuzun hem genel sağlığına hem de bilişsel performansına olumlu katkı sağlayacaktır.

5. Kısa şekerlemeler yapmalarını sağlayın

Çocuğunuzun, online dersler bittiğinde ya da öğle saatlerinde 15-20 dk kadar uyku molası vermesi odaklanma performansını artıracaktır. Ancak süreyi uzatmamak oldukça önemli. 20 dk geçen gün içindeki şekerlemeler tam tersi etkiyle odaklanmayı düşürebilir. Benzer şekilde aktivite aralarında kısa molalar vermek performansa olumlu yansıyacaktır.

6. Büyük işleri küçük görevlere bölün

Peş peşe birçok yönergeyi çocuğa aynı anda vermek işleri zorlaştırabilir. Ancak yönergeleri bölerek vermek, küçük parçalara ayırmak çocuğun başarma duygusunu yaşaması için daha uygun bir yöntemdir. Yönergeleri aklında tutması ve uygulamaya geçmesi daha kolay olacaktır. Örneğin; odanı toplamalısın yerine önce kitaplığını, sonra oyuncaklarını toplamasını söylemelisiniz. Bu yöntemi hem ev içi sorumluluklarda hem de ödev, ders, aktivitelerde kullanabilirsiniz.

7. Çocuğunuzun öğrenme şeklini öğrenin

Her çocuğun öğrenme şekli farklıdır. Kimisi gördüklerini hiç unutmazken, kimisi de duyduklarını daha iyi hatırlar. Kimisi ise dokunmak ve deneyimlemek ister. Çocuğun öğrenme yöntemine uygun davranmak ve doğru materyaller kullanmak odaklanmasını kolaylaştırır. Görsel öğrenen bir çocuk için resimlerden yararlanmak, işitsel öğrenen bir çocuk için sesli kitap ve videoları kullanmak, kinestetik öğrenen bir çocuk için ise uygulamalı etkinlikler yapmak yardımcı olacaktır.

8. Hatırlatmalar yapın

Çocuğunuz herhangi bir işle meşgulken, özellikle de sevdiği bir oyun oynuyorken, keyifli bir etkinlik sırasında onu durdurup hoşlanmadığı bir şeyi istemek onu mutsuz edecek, öfkelendirecektir. Doğru olan, bir sonraki görevini en baştan söylemeniz olacaktır. ‘Bu oyunu bitirdikten sonra bunu yapman gerekiyor.’, ‘Oyununun bitmesine 10 dk kaldı.’gibi. Çocuğunuzun zihinsel olarak hazır olması ve görevler arası rahat geçiş yapması için ona hatırlatmalar yapmalısınız.

9. Süreli yönergeler kullanın

Bir yönergeyi gerçekleştirmesi için çocuğunuza sınırlı bir süre vermelisiniz. Doğru süre yaşı ve dikkat performansına göre belirlenmelidir. Örneğin; ilkokul çağı çocuğuna 15 sayfa kitap okuması için 30 dk süre belirleyebilirsiniz. Süre kısıtlamalı yönergeler vermek çocukların konsantrasyonunu artıracak, tekrarlı uygulamayı sürdürmek zaman yönetimi becerilerini geliştirecektir.

10. Enerji boşaltımı için zaman tanıyın

Çocuklar enerjisi yüksek ve harekete ihtiyaç duyan bireylerdir. Bir aktiviteyi tamamlayınca ya da bir görevi yerine getirince, diğer bir işleme geçmeden önce enerji boşaltımı için süre vermek iyi olacaktır. Zihinsel eylemler ile fiziksel eylemler dengede tutulursa çok daha iyi bir dikkat performansı elde edilir.

11. Motive edici araçlar kullanın

Çocuk için bir yönergeyi ya da bir görevi yerine getirdiğinde ebeveynlerinden takdir görmek, övgü almak oldukça değerlidir. Gösterdiği çabanın karşılık bulması onu motive edecek, bir başka göreve daha çok odaklanmasına yardımcı olacaktır. Maddi motivasyon araçları yerine manevi araçları kullanmak her zaman daha öğreticidir.