Tuvalet İletişimi

Tuvalet iletişimi bebek ile ailesi arasında, bebeğin tuvaletinin geldiği zamanları ailesinin anlayabildiği bir iletişim yoludur. Yani anne ve babanın bebeğin tuvalet ihtiyacını gözlemleyerek anlaması ve bebeğin bebek bezi yerine lazımlığa tuvaletini yapması sürecidir.

‘’Elimination Communication” olarak da bilinen bu yöntem aileler tarafından yarı zamanlı, süreli ve tam zamanlı olarak uygulanabilmektedir.

Süreli gerçekleşen tuvalet iletişiminde bebek bezinden ayrılmaz ancak birincil bakım veren kişi bebeğin tuvalet ihtiyacı tepkilerini ve tuvalet anlarını takip ederek tuvaleti bezden uzaklaştırarak lazımlık gibi aparatlarda gerçekleşmesini sağlar.

Yarı zamanlı tuvalet iletişiminde ise bebek gündüz vakitlerinde bezinden ayrılır. Geceleri ise bez yerine alıştırma iç çamaşırı kullanılarak devam edilir.  

Tam zamanlı uygulamada ise geceler de dahil olmak üzere bebek tüm zamanlarda bezinden ayrılır. Günün her anı tuvalet iletişimi kurulmaya çalışılır. Aslında tuvalet iletişimi mantığında, bebeğin kademeli olarak bezsiz bir hayata alışması, tuvaleti geldiğinde bezi yerine lazımlığa ya da bir aparat yardımıyla tuvalete yapabilmesi bulunur. Tabi ki bunu sağlayan ve süreci yöneten ebeveyndir (Bender & She, 2017).

TUVALET EĞİTİMİ İLE TUVALET İLETİŞİMİ ARASINDA FARK VAR MI ?

Elbette bu iki süreç arasında farklar bulunmaktadır. Tuvalet iletişimi aslında pek çok ebeveynin farkında olmadan uyguladığı bir yöntem olarak karşımıza çıkmaktadır. Her ne kadar eski bir yöntem olsa da tuvalet iletişimi ile tuvalet eğitimi genelde karıştırılan iki ayrı süreçtir.

Tuvalet eğitimi, erken çocukluk döneminin gelişimsel bir görevi olarak çocuğun uyanık ve uyur durumdayken idrar ve dışkı kontrolünü kazanması, yardım ve hatırlatma olmadan tuvaletinin geldiğini fark ederek, tuvalete gidip ihtiyacını gidermesidir (Eren & Oğuz, 2001).

Ancak tuvalet iletişimi bir eğitim değildir. Çocuğun birincil bakıcısı ile arasında kurduğu iletişimden ortaya çıkan bakım verenin, çocuğun tuvalet ihtiyacını gözleyerek anladığı ve bu ihtiyacın yerine getirilmesi için yönetilen süreçtir. Kısaca birincil bakım veren, çocuğun tuvaletinin geldiği anı gözleyerek anlar ve çocuğun tuvaletini lazımlık veya bir aparat yardımı ile tuvalete yapmasına olanak sağlar. Tuvalet iletişiminde bebek bu duruma asla zorlanmaz. Birincil bakım veren bebeğin tepkilerini kontrol ederek ve tuvalet yapma zamanlarındaki hareketlerini izleyerek bebeğin tuvaleti geldiğini anlar ve altının kirlenmesini önleyerek bezi dışında bir yere yapmasına yardım eder.

Tuvalet İletişiminin Belli Bir Yaş ve Zaman Kriteri Var mıdır?

Ebeveynler, bebekleri ile 0-18 aylık dönemden itibaren istedikleri zaman tuvalet iletişimi kurabilmektedirler. Süreci ebeveyn yöneteceğinden öncelikle kendini ve daha sonra bebeğini ne zaman hazır hissederse tuvalet iletişimine başlayabilir.

Tuvalet İletişiminin Temeli: Bebeğin Tuvalet İhtiyacı Sinyallerini Gözlemlemek

Ebeveynler tuvalet iletişimine başlarken aslında iyi bir gözlemci olmalıdırlar. Bebeğin tuvaleti geldiği anlardaki tepkilerini gözlemlemek ve bu anlardaki bebek tepkilerini not etmek ebeveynlerin öncelikle yapmaları gerekenler arasındadır.

Öncelikle her bebeğin mizacının farklı olduğunu ve davranışlar, durumlar, olaylar karşısında verdikleri tepkilerin aynı olmayacağını bilmek gerekir. Ancak genelleyecek olursak:

Bebek aniden huysuzlanıp kucakta gezmek istemiyorsa veya oyuncağa ilgi göstermiyorsa

Beslendikten sonra huzursuzlanıyorsa

Uyku veya açlık haricinde ağlıyorsa

Kucaktan inmek istiyor veya mama sandalyesi, puseti, arabasından inme ihtiyacı duyuyorsa

Yatarken ıkınıyor, gaz çıkartıyorsa

Bir oyuncakla sessizce oynarken yüz ifadesi farklılaşıp, ıkınıyorsa

Yatağında yatarken poposunu yukarı doğru kaldırıyorsa,

Emzirme vakitlerinin sonunda birden duraklıyor ve emme pozisyonunda durmak veya kucaktan inmek istiyorsa

işte o zaman bebeğin tuvaleti gelmiş olabilir (Vermandelab, et al., 2020).

Nasıl Uygulanır?

Öncelikle bebeğin vereceği ip uçlarını takip etmek için bebeği gözlemlemek gerekmektedir. Bebeğinizin, altını açarken ve tuvaletini yaparken ne gibi tepkiler verdiğini izleyerek başlangıç yapabilirsiniz. Bebeğin hangi saatlerde, hangi eylemlerden sonra veya hangi hâl tavır içerisinde bulunduğunda tuvalet ihtiyacı duyduğunu keşfettiğiniz an aşama aşama bu zaman dilimlerini yakalayıp bezini açın ve onu tuvalete götürün. Bebek bacaklarına alttan destek vererek çömelme pozisyonuna getirilip tuvalete tutulabilir veya uygun fiziksel gelişim göz önünde bulundurularak lazımlığa oturtulabilir. Uygulamaya başlarken ebeveyn bebeğin yaşına bağlı olarak uygulamayı en uygun süreli, yarı zamanlı veya tam zamanlı olarak tuvalet iletişimini tercih edebilir. Özellikle kararlılık ve sabırla bu süreci devam ettirmek önemlidir.

Tuvalet İletişiminin Faydaları

Bebeğin altı kirli kalmadığı için daha huzurlu olur.

Açıklanamayan bebek ağlamasının azalmasına katkı sağlar. Bu sayede bebek ve ebeveyn arasındaki ilişki ve bağ güçlenir.

Ebeveynler bebeklerini daha iyi anlamaya ve tanımaya odaklanırlar. Böylece bebek büyüdükçe karşılaşılan farklı durumlar ebeveynler için kolay hale gelir.

Ebeveyn ve bebek arasındaki güveni güçlendirir.

Bebek bezi kullanımı ciddi oranda azalır dolayısıyla çevresel duyarlılığa büyük katkı sağlar.

Bebek cilt sağlığı pişik vb. sorunlardan uzak kalır.

Bebek büyüdükçe tuvalet alışkanlığı edinme eğitimi ve süreci çok daha rahat ve kolay geçer.

Bu yöntem aile ekonomisi dostudur (Dombroski, 2018; J.Jordan, Arbeau, Farland, Ireland, & Richardson, 2020).

Ebeveynler tuvalet iletişimi ile ister süreli ister yarı zamanlı deneyerek bebeğin daha mutlu ve huzurlu bir bebek olmasına destek olabilirler. 

KAYNAKLAR

Bender, J. M., & She, R. C. (2017). Elimination Communication: Diaper-Free in America. Pediatrics , 140.

Dombroski, K. (2018). Learning To Be Affected: Marternal Connection, İntuintion and '' Elimination Communication''. Emotion, Space and Society , 26, 72-79.

Eren, T., & Oğuz, F. (2001). Sağlıklı Çocuklarda Tuvalet Eğitimi. The Journal of Turkish Family Physician , 5 (3), 13-18.

J.Jordan, G., Arbeau, K., Farland, D. M., Ireland, K., & Richardson, A. (2020). Elimination Communication Contributes to Areduction in Unexplained İnfant Crying. Medical Hypotheses , 142.

Vermandelab, A., Halla, G., Cruyssena, K. V., Aggelpoela, T. V., Neelsab, H., Winab, G. r., et al. (2020). Elimination signals’ in healthy, NON toilet trained children aged 0–4 years: A systematic review. Journal of Pediatric Urology , 16 (3), 342-349.